Op 31 mei 2019 heeft de monumentensector de `Routekaart verduurzaming monumenten’ (vanaf nu `routekaart’) ingediend bij de toenmalige klimaattafel gebouwde omgeving van het Klimaatakkoord. Sindsdien maakt de doelstelling van de routekaart onderdeel uit van het akkoord.
In de routekaart staat centraal te komen tot een CO2 reductie van 40% in 2030 en 60% in 2040 als gemiddelde over het gehele monumentenbestand. Deze ambitie geeft uitdrukking aan de wens van de sector om ook de verduurzaming van monumenten op te pakken, maar dit wel te doen met zorg voor het behoud van de monumentale waarden.
Sinds de oplevering van de routekaart in 2019 is door de partners en door de rijksoverheid gewerkt aan de uitvoering van de routekaart. Daarbij is ingezet op:
- Het stimuleren van monumenteigenaren om hun pand te verduurzamen en het communiceren daarover;
- Het maken van een prioritering binnen de gehele Nederlandse monumentenvoorraad;
- Het inzicht verkrijgen in de monumentenvoorraad, het actueel energieverbruik van monumenten en de monitoring van de voortgang van de verduurzaming;
- Het ontwikkelen van instrumenten voor ondersteuning van beleid door aanpassing of ontwikkeling van regelgeving als bijvoorbeeld streefnormen, subsidieregelingen en uitvoeringsrichtlijnen en uitvoering van pilotprojecten;
- Het realiseren van goede samenwerking tussen de partners van de routekaart onderling en met partners van andere routekaarten binnen het domein van het maatschappelijk vastgoed.
Eerste uitkomsten monitor, nulmeting en afspraken evaluatie
Op veel van de actiepunten uit de routekaart is voortgang geboekt, zoals op voorlichting en communicatie richting eigenaren en het ontwikkelen van regelgeving. Ook is er een nulmeting uitgevoerd waarmee nu een verbeterd inzicht is verkregen in het echte aantal monumenten dat we in Nederland hebben, inclusief het energieverbruik van een deel van deze objecten. Uit deze meting blijkt ook dat de gewenste daling van het energieverbruik (aardgas) om te komen tot de beoogde CO2 reductie nog gering is.
>> De monitoringsresultaten kwantitatief
Het energieverbruik is bij een groot deel van de voorraad, 60.000 gebouwen bij een bekende voorraad van 103.000 gebouwen, opgehaald en middels extrapolatie wordt een inzicht gegeven in het verloop van het energieverbruik en uitstoot van de monumentale gebouwen met een verblijffunctie.
De belangrijkste conclusies zijn:
- Het energieverbruik van de monumenten in periode 2018-2022 laat een daling van het energieverbruik zien;
- Qua aantallen zijn de woningen dominant, maar de verhouding ligt anders bij de oppervlakteverdeling waar de niet-woonfuncties bijna een aandeel hebben van 50%;
- Het elektriciteitsverbruik bij de niet-woonfuncties is relatief hoger dan bij de woonfuncties.
>> De monitoringsresultaten kwalitatief
Jaarlijks zet de Routekaart een enquête uit om de monument woningeigenaren te bevragen op relevante topics. De resultaten voor het jaar 2022, gebaseerd op een respons van 500 deelnemers, laten het volgende beeld zien:
- Interesse om te verduurzamen neemt toe 89% (was 81%) is (heel erg) geïnteresseerd in het verduurzamen van het monument;
- Het verlagen van de energierekening 89% (was 86%) is de belangrijkste motivatiefactor om te verduurzamen, gevolgd door comfort 81%,toekomstbestendigheid 76% en milieu 71%;
- 90% van de monumenteigenaren heeft reeds duurzaamheidsmaatregelen genomen;
- 95% van de monumenteigenaren geeft aan het gedrag aan te passen om energieverbruik te verlagen;
- Het merendeel 65% (was 62%) heeft voorafgaand aan het treffen van duurzaamheidsmaatregelen geen advies ingewonnen;
- 70% geeft aan vooraf geen goed inzicht te hebben in de besparingsprognose van duurzaamheidsmaatregelen;
- 80% van de monumenteigenaren verwacht de komende drie jaar meer duurzaamheidsmaatregelen te nemen (was 73%);
- De informatiebehoefte over het verduurzamen van monumenten neem verder toe, slechts 22% (was 27%) geeft aan voldoende informatie over verduurzaming te kunnen vinden om een bewuste keuze te kunnen maken, 55% (was 51%) vind het lastig om de juiste informatie te vinden;
- Stijgende energie tarieven zorgen voor een versnelling van investeringen in duurzaamheidsmaatregelen (45%) en maken energiemaatregelen sneller lonend (40%).
>> de rapportage kun je links downloaden.